Crop Insurance: राज्यातील लाखो शेतकरी गेल्या अनेक महिन्यांपासून ज्या पीक विम्याची (Crop Insurance) वाट पाहत होते, तो दिवस अखेर आज उजाडला आहे! राज्य सरकारने एक अतिशय महत्त्वाचा निर्णय जाहीर करत, २०२२, २०२३ आणि २०२४ या तिन्ही वर्षांचा पीक विमा एकत्रितपणे शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्याची प्रक्रिया आजपासून सुरू केली आहे.
मुख्यमंत्री महोदयांनी स्वतः पत्रकार परिषदेत याची अधिकृत घोषणा केली असून, तांत्रिक अडचणी दूर करून आजपासून १४ जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांच्या खात्यात थेट DBT (Direct Benefit Transfer) द्वारे रक्कम जमा करण्याचे आदेश दिले आहेत. या घोषणेमुळे जवळपास १६ लाख शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
१. तिन्ही वर्षांचा पीक विमा एकत्रित मिळणार!
शेतकऱ्यांसाठी ही सर्वात मोठी दिलासादायक बाब आहे. वेगवेगळ्या वर्षांचे दावे (Claims) प्रलंबित असल्याने, शासनाने आता तिन्ही वर्षांचा पीक विम्याचा लाभ एकत्र देण्याचा निर्णय घेतला आहे:Crop Insurance
- लाभार्थी: २०२२, २०२३ आणि २०२४ या तिन्ही वर्षांमध्ये पीक विम्याचा हप्ता भरलेल्या आणि नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना लाभ.
- रकमेची मर्यादा: हेक्टरी ₹28,000 पर्यंत आणि काही पिकांसाठी हेक्टरी ₹42,000 ते ₹56,000 पर्यंतची मदत मंजूर.
- वितरण प्रक्रिया: आजपासून सुरू झालेला हा वितरण कार्यक्रम पुढील दोन ते तीन दिवसांत पूर्ण केला जाईल. एका दिवसात जास्तीत जास्त 10 लाख खात्यांमध्ये रक्कम जमा करता येत असल्याने, तीन दिवसांत सर्व पात्र शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा होतील.
२. आज पहिल्या टप्प्यात पीक विमा मिळालेले १४ जिल्हे
मुख्यमंत्री महोदयांनी जाहीर केलेल्या यादीनुसार, पहिल्या टप्प्यात आज ज्या १४ जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांच्या खात्यात विमा जमा होणार आहे, त्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:
- जळगाव
- उस्मानाबाद (धाराशिव)
- हिंगोली
- बुलढाणा
- नंदुरबार
- वर्धा
- सांगली
- पालघर
- अहमदनगर
- यवतमाळ
- गोंदिया
- अमरावती
- कोल्हापूर
- गडचिरोली
टीप: उर्वरित जिल्ह्यांमध्ये पुढील दोन टप्प्यांमध्ये (उद्या आणि परवा) विम्याचे वाटप केले जाईल.
३. कोणत्या पिकांसाठी किती मदत (हेक्टरी)
या टप्प्यात २०२२, २०२३, आणि २०२४ या तिन्ही वर्षांतील नुकसानीची भरपाई एकत्रित केल्याने, काही पिकांसाठी मोठी रक्कम मंजूर झाली आहेCrop Insurance:
| पीक | हेक्टरी मंजूर विमा रक्कम (३ वर्षांची एकत्रित) |
| भात/धान (Rice) | ₹45,000 पर्यंत |
| कापूस (Cotton) | ₹56,000 पर्यंत |
| सोयाबीन (Soybean) | ₹46,000 पर्यंत |
| तूर (Tur) | ₹42,000 पर्यंत |
| बाजरी (Millet) | ₹26,000 पर्यंत |
| मूग (Moong) | ₹26,000 पर्यंत |
४. पीक विमा जमा न होण्याचे प्रमुख कारण आणि उपाययोजना
तुमचा पीक विमा मिळण्यास विलंब झाला असेल किंवा ‘Payment Rejected’ दाखवत असेल, तर खालील चुका त्वरित दुरुस्त करा:
| समस्या (Status) | कारण | तातडीची उपाययोजना |
| Payment Rejected | बँक खाते आधार सीडिंग (Aadhaar Seeding) न होणे किंवा E-KYC अपूर्ण असणे. | बँकेत जाऊन आधार सीडिंग/मॅपिंग आणि E-KYC लगेच पूर्ण करा. |
| Name Mismatched | आधार कार्ड आणि किसान ID वरील नावामध्ये फरक. | आधार कार्डची प्रत आणि किसान ID सोबत संबंधित तलाठी/संरक्षक अधिकारी यांच्याकडे त्वरित जमा करा. |
| Joint Account Holder | संयुक्त खातेधारकांनी संबंधितांना सहमती पत्र न दिलेले असणे. | संरक्षक अधिकाऱ्यांकडे संयुक्त खातेधारकाचे सहमती पत्र जमा करा. |
| E-KYC Pending | पीएम किसान किंवा पीक विम्यासाठीची ई-केवायसी अपूर्ण असणे. | CSC केंद्र किंवा कृषी पोर्टलवर जाऊन ई-केवायसी त्वरित पूर्ण करा. |
निष्कर्ष (Conclusion)
राज्याच्या अर्थव्यवस्थेवर वाढलेला बोजा (उदा. लाडकी बहीण योजना) आणि केंद्र सरकारकडून निधी मिळण्यास झालेला विलंब ही विम्याच्या वितरणास उशीर होण्याची मुख्य कारणे होती, परंतु आता निधी मिळाल्याने पुढील ४८ तास शेतकऱ्यांसाठी ‘सुवर्ण दिवस’ असणार आहेत.Crop Insurance
लक्षात ठेवा: ज्या शेतकऱ्यांचे नुकसान पंचनाम्यात सिद्ध झाले आहे, त्यांना १००% रक्कम मिळेल, तर इतरांना ७५% रक्कम मिळेल. आजपासून आपल्या बँक खात्याचे मेसेज तपासत रहा!